Gjallarhorn

Gjallarhorn

Hedendaags Asatru en Noords heidendom

Asatru

Wat is Asatru?

Ásatrú, of Noords heidendom, is een moderne religie gebaseerd op het voorchristelijke Germaanse heidendom in Noord-Europa.

Hedendaags en historisch Asatru

Het woord Asatru betekent "Asen (ge)trouw" of "trouw aan de Asen". Asatru is een polytheïstische religie, en de Asen zijn een van de godenfamilies in het Noordse pantheon. Het eren van de goden, de landgeesten en onze voorouders, vormen de kern van de religie. De gemeenschap waarmee dit samen wordt gevierd en beleefd speelt daarbij een belangrijke rol. Asatru is een levenswijze, maar voor velen ook een spiritueel pad door middel van seidr, runen of galdr.

Wij weten veel van de cultuur en het leven van onze voorouders, maar zullen nooit met zekerheid weten hoe ze dachten. Belangrijke bronnen van informatie zijn twee Edda's. Er is een Poëtische Edda, een verzameling van mondeling overgeleverde verhalen, en de jongere Proza Edda, geschreven door Snorri Sturluson in de 13de eeuw. Daarnaast zijn er stenen met teksten geschreven in het runenschrift, musea met historische vondsten, en volksgebruiken die herleidbaar zijn naar oudere gebruiken.

Veel van de historische bronnen vormen voor ons de inspiratie voor hedendaags Asatru. Een heilige ritueel (blot) viering rond midwinter is historisch terug te vinden. Andere gebruiken, zoals ieder seizoen een blot vieren, zijn een modernere traditie. Iedere tijd heeft eigen unieke behoeften en uitdagingen. Zo zijn vroeger tradities ontstaan. Wij vervolgen het pad van onze voorouders met oude tradities in de hedendaagse tijd.

Goden, landgeesten, voorouders en gemeenschap

Het eren van goden, voorouders en andere wezens vormt de essentie van Asatru. Als gemeenschap worden de banden met elkaar, onze goden, de landgeesten en onze voorouders versterkt door middel van de rituelen die wij samen doen. Rituelen zijn daarom zowel sociaal als religieus erg belangrijk voor de groep als gemeenschap.

Een blot is een ritueel waarbij een offer wordt gedaan aan de goden om heil, ofwel gezondheid en voorspoed, te vragen aan de goden of daarvoor te bedanken. Een sumbel is een ritueel waarbij een drinkhoorn met mede rond gaat. Daarbij mag iedere deelnemer woorden, wensen of beloften uitspreken over de hoorn met de gemeenschap als getuige. Vaak worden meerdere sumbel rondes gehouden.

Bij een viering worden meestal beide rituelen gedaan. Traditioneel worden midzomer en midwinter gevierd maar veel groepen houden ook een viering in de lente en de herfst. Blots en sumbels worden ook gehouden als daar behoefte aan is en voor speciale gelegenheden.

Seidr, runen en galdr

Het werken met de runen, galdr of seidr is niet iets waar iedere asatruar of groep zich mee bezig houdt. Voor velen is dit echter een belangrijk onderdeel van hun beleving.

Runen

Het runenschrift is het oudste bekende schrift van de Germanen. De oudste vorm heeft 24 tekens. Het teken wordt een rune (geheim, fluisteren) genoemd. Ze werden vooral gebruikt voor alledaagse zaken en inscripties.

Runen worden tegenwoordig gebruikt voor divinatie, maar er is geen historisch bewijs voor dat dit vroeger ook werd gedaan. Runenmagie wel, en kan onder andere worden gedaan door het ritsen (krassen) van runen in hout met een magische intentie. Ook kunnen bindrunen worden gevormd door runen met elkaar te combineren en te ritsen om bijvoorbeeld een beschermende talisman te maken. Iedere rune heeft een eigen naam, betekenis en kracht en kan ook worden gebruikt met galdr.

Seidr

Seidr is een vorm van sjamanisme waarbij vooral wordt gewerkt met onze voorouders. Zij hebben kennis van verleden, heden en de toekomst en kunnen inzichten geven als antwoorden op vragen. Ook in andere werelden kon gezocht worden naar antwoorden. Via een reis in trance kan een orakel vragen van de gemeenschap voorleggen aan de voorouders of wezens in andere werelden. Zo'n orakel wordt ook wel een spákóna (zieneres) en spámaðr (ziener) genoemd.

Voor magie wordt soms ook de hulp van goden, landgeesten of voorouders gevraagd. Odin en Freya zijn twee goden die bekend staan om hun gebruik van magie. Vaak worden de Nornen (lotsgodinnen), zij die het web maken waarin de draden van ons wyrd (veranderlijk lot) verweven worden met die van anderen, om hulp gevraagd voor veranderingen. Het spinnen en vlechten van draden wordt dan gebruikt om invloed uit te oefenen op de uitkomst van onze daden.

Kennis van het land, de wezens zoals landgeesten en de goden die er wonen, en kennis van de kruiden die er groeien vallen ook onder seidr. Een völva (priesteres) of seidmaðr (priester) was iemand die zich intensief bezig hield met seidr, en had aanzien binnen de gemeenschap. We weten echter weinig van hun werk uit het verleden omdat informatie voornamelijk indirect te vinden is, zoals via op schrift gestelde verboden vanuit de kerk en aan de hand van grafvondsten. Seidr zoals wij deze nu beoefenen is daarom aangevuld met persoonlijke ervaringen en inzichten in lijn met de gebruiken en tradities voor zover wij die kennen.

Galdr

Het magische gebruiken van klanken en woorden met je stem wordt galdr genoemd. Het gebruik van spreuken als vervloeking wordt genoemd in diverse verhalen. In de Skírnismál word in stanza 34 mogelijk een vloek uitgesproken, maar de meeste spreuken lijken verloren te zijn gegaan. Het aanroepen van runen of goden bij hun naam, of het zacht zingen voor de voorouders op een grafheuvel, zijn andere voorbeelden van galdr die tegenwoordig worden gebruikt.